نورولوژی چیست؟ متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست

آخرین تاریخ آپدیت 2024-01-11 توسط آزیتا کریمخانی

نورولوژی چیست؟ بیماری های مرتبط با نورولوژی کدام اند؟ به متخصص مغز و اعصاب، نورولوژیست می گویند. نورولوژیست یا متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری ‌هایی که سیستم عصبی را درگیر می کنند، تخصص دارد.

سیستم عصبی شامل دو بخش زیر می‌ شود:

• سیستم اعصاب مرکزی که شامل مغز و نخاع است.

• سیستم اعصاب محیطی که تمام رشته های عصبی خارج از سیستم اعصاب مرکزی را در برمی گیرد. متخصص مغز و اصاب، با مشاهده عملکرد سیستم اعصاب محیطی و مرکزی، اختلالات آن را شناسایی می کند.

نورولوژی چیست؟

نورولوژی یا عصب شناسی بالینی، شاخه ای از دانش پزشکی است که به تشخیص و درمان بیماری های سیستم عصبی مرکزی و محیطی می پردازد. سیستم عصبی شامل مغز، نخاع، اعصاب محیطی و ماهیچه ها است. نورولوژیست یا متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که با گذراندن دوره تخصصی در رشته مغز و اعصاب به این درجه رسیده است.

بعضي از بيماری های عصبی که نورولوژيست یا علم نورولوژی درمان می کند، عبارتند از:

اختلالات نوروژی چیست؟

اختلالات نوروژیکی شامل آسیب هایی است که در مغز و سیستم عصبی ایجاد می شود و تأثیرات روانی و جسمی بر فرد می گذارد. مغز انسان از سلول های خاکستری (نورون ها) و بخش سفیدی به نام آکسون تشکیل شده است.

بیماری های مربوط به مغز و اعصاب بسیار زیاد هستند که در بخش زیر بعضی از آن ها را بررسی کرده ایم.

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که باعث کاهش تدریجی حافظه، شناخت و توانایی های روزمره می شود.

این بیماری رایج ‌ترین نوع زوال عقل یا دمانس است و حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد موارد دمانس را شامل می ‌شود. بیماری آلزایمر علت قطعی ندارد و عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی ممکن است در ایجاد یا تشدید آن نقش داشته باشند.

برخی از عوامل پیدایش این بیماری عبارتند از:

• افزایش سن

• داشتن آپولیپوپروتئین ایی

• ترومای سر

• فشار خون بالا

• دیابت

• کلسترول بالا

• افسردگی

• فعالیت بدنی کم

• کم بودن فعالیت ذهنی بیماران مبتلا به آلزایمر

برخی از علائم رایج این بیماری عبارتند از:

• فراموشکاری حافظه کوتاه مدت

• سردرگمی و گم شدن در مکان های آشنا

• تغییرات خلق و خو

• کاهش توجه و تمرکز

• مشکلات در گفتار و زبان

• مشکل در تصمیم گیری و حل مسئله

• کاهش قضاوت و احساسات

• نادیده گرفتن بهداشت شخصی

• تغییردر شخصیت و رفتار

به طور کلی، براساس شدت علائم، سه مرحله برای پیشرفت بیماری آلزایمر وجود دارد.

آلزایمر خفيف

در این مرحله، بيمار فقط فراموشی های كوچكی دارد كه در زندگی روزانه او تأثير نمی گذارد. بيمار هنوز قادر است به كار بپردازد و با دوستان و آشنایان خود، ارتباط برقرار کند.

اين مرحله معمولا چندين سال طول می كشد.

آلزایمر متوسط

در این مرحله، علائم شديدتر و قابل توجه تر می شوند. بيمار با مشكلات حافظه، شناخت، گفتار، قضاوت و حل مسئله روبرو است. بيمار نياز به کمک ديگران در انجام فعاليت های روزانه دارد.

اين مرحله نيز چندين سال طول می كشد.

آلزایمر شديد

در این مرحله، بيمار قادر به انجام هيچ فعاليت خودكفایی نيست. بيمار نياز به نظارت و مراقبت دائم دارد. بيمار در این مرحله به كاهش وزن و سو تغذیه دچار می شود. اين مرحله حدود یک تا سه سال طول می كشد.

بیماری صرع

بیماری صرع یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی است که در آن فعالیت مغز غیر طبیعی می ‌‌شود.

این بیماری باعث تشنج، رفتار غیر معمول و گاهی اوقات از دست دادن آگاهی می شود. تشنج ها نتیجه تخلیه الکتریکی همزمان و بدون هماهنگی گروه های بزرگی از سلول های عصبی در مغز هستند.

تشنج ها ممکن است در قسمت های مختلف مغز رخ دهند و به شکل های مختلف نمایان شوند. برخی از تشنج ها فقط باعث تغییرات حسی، شناختی یا عاطفی می شوند، در حالی که برخی دیگر باعث لرزش، افتادن، فلج شدن یا از دست دادن هوشیاری موقت می شوند.

علل بروز بيماری صرع ممکن است شامل عوامل زیر باشند:

عوامل ژنتيکي: برخي از صرع ‌ها به صورت خانوادگی منتقل می شوند و ناشی از تغييرات در یک يا چند ژن هستند.

عوامل ثانويه: نوع دیگر صرع ‌ها ناشی از آسيب يا بيماری در قسمت های خاص مغز هستند. اين عوامل ممكن است شامل ضايعات مادرزادی، عفونت ها مثل مننژيت، سانحه يا ضربه به سر، سکته مغزی، تومور، آسپيراسيون، مسمومیت يا اختلال در اكسيژن رسانی باشند.

عوامل تحريک كننده: برخی از عوامل خارجی يا داخلی ممكن است حساسيت به تشنج را در افراد صرعی افزايش دهند يا حملات را فعال كنند. اين عوامل ممكن است شامل كم خوابی، استرس، الكل، داروها (مثل آمفتامين يا كافئئین)، قطع ناگهانی داروهای ضد تشنج، تغذيه نامناسب و … باشند.

ام اس

بیماری ام اس یک بیماری التهابی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف های میلین سلول ‌های عصبی در مغز و نخاع حمله می ‌کند و به آن ها آسیب می زند.

این آسیب ‌دیدگی باعث اختلال در انتقال پیام های عصبی بین مغز و بخش های دیگر بدن می‌ شود و منجر به علائم و نشانه های متفاوت و متغیر در بدن افراد می شود.علائم بیماری ام اس بستگی به قسمت های آسیب دیده سیستم عصبی دارد و ممکن است در هر فرد به شکل متفاوتی ظاهر شود.

علائم رایج بیماری ام اس عبارتند از:

مشکلات بینایی: برخی از بیماران با التهاب عصب چشم، کاهش دید، دوبینی، تاری دید یا درد هنگام حرکت دادن چشم روبرو می شوند.

گز گز شدن و بی حسی: برخی از بیماران با احساس سوزش، خارش، خواب رفتگی، کرخت شدن یا کاهش حس در قسمت های مختلف بدن مانند صورت، دست، پا روبرو می شوند.

ضعف و خستگی: برخی از بیماران به کاهش قدرت عضلانی، خستگی شدید و ضعف دچار می شوند.

اسپاسم و درد: بعضی دیگر با لرزش، گرفتگی يا درد عضلات روبرو می شوند. اين علائم می توانند به صورت ناگهانی يا به صورت پيوسته باشند.

مشکلات تعادل و سرگيجه: برخی از بيماران با ناتوانی در حفظ تعادل و سرگيجه روبرو می شوند. اين علائم می توانند به افتادن منجر شوند.

اختلال عملكرد مثانه و روده: برخي از بيماران به كاهش كنترل روی دفع ادرار يا مدفوع، ناتوانی در خالی كردن كامل مثانه يا روده، تأخير در دفع يا عفونت دچار می شوند.• اختلال در عملكرد جنسی: برخی از بيماران با كاهش تحریک جنسی مواجه می شوند.• مشکلات شناختی: بعضی دیگر با كاهش توجه، حافظه، تمرکز، تحليل يا حل مسئله روبرو می شوند. اين علائم می توانند به کارایی شغلی يا رابطه هاى اجتماعى لطمە وارد كنند.