نوار عصب و عضله چشم چیست؟ 5 مورد مهم از علائم آسیب عصب چشم

آخرین تاریخ آپدیت 2024-02-23 توسط پژمان خزایی

نوار عصب و عضله چشم چیست؟

عصب بینایی دومین زوج از اعصاب مغزی است. زمانی که شما در سیستم بینایی خود تغییراتی را احساس می کنید و این تغییرات ناشی از مشکلاتی در عصب ها است و عموما در آزمایش های ساده قابل تشخیص نیستند، به همین منظور متخصص مغز و اعصاب برای شما نوار عصب و عضله چشم تجویز می کند. صدمه به عصب بینایی ناشی از نرسیدن خون کافی،و گاهی اوقات بعلت “سکته مغزی” عصب بینایی دچار آسیب می شود.

نوار عصب و عضله چشم یا VEP (Visual Evoked Potential) همان پتانسیل برانگیخته چشم که یک ابزار الکتروفیزیولوژیکی معتبر در آسیب شناسی های عصبی است که در واقع مسیرهای بینایی را بررسی کرده و بیماری‌های مرتبط با عصب چشم را شناسایی می‌کند. نوار عصب و عضله مانند یک الگوی شطرنجی متناوب روی صفحه کامپیوتر پاسخ ها از الکترودهایی که در پشت سر شما قرار می گیرند و به عنوان قرائت در نوار مغزی (EEG) مشاهده می شود، ثبت می کند.

این پاسخ‌ها از ناحیه‌ای از مغز که در دریافت و تفسیر سیگنال‌های بصری نقش دارد، سرچشمه می‌گیرد و هر گونه ناهنجاری که بر مسیرهای بینایی یا قشر بینایی مغز شما تأثیر بگذارد می تواند به عنوان یک ناهنجاری در آزمایش VEP ظاهر شود و به صورت نمودارهای موج شکل در گزارش آزمایش نشان داده می شوند که دارای پارامترهای خاص، مثل اندازه، شکل، و زمان هستند.

علائم آسیب عصب چشم؟

پزشک ممکن است توصیه کند زمانی که با تغییراتی در بینایی خود مواجه می شوید که می تواند به دلیل مشکلاتی در مسیر اعصاب خاص باشد، برای آزمایش نوار عصب چشم یا VEP بروید. برخی از این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

از دست دادن بینایی (این می تواند دردناک یا غیر دردناک باشد)؛

دوبینی؛

تاری دید؛

چراغ چشمک زن؛

تغییر در دید رنگ؛

ضعف چشم ها، بازوها یا پاها.

این تغییرات اغلب بسیار ظریف هستند یا در معاینه بالینی در جراحی پزشک به راحتی قابل تشخیص نیستند. به طور کلی، این آزمایش برای تشخیص مشکلات عصب بینایی مفید است. این عصب به انتقال سیگنال‌ها کمک می‌کند تا به ما امکان دیدن را بدهد، بنابراین آزمایش عصب به پزشک اجازه می‌دهد ببیند سیستم بینایی شما چگونه به نور واکنش نشان می‌دهد. این آزمایش بسیار مفید است زیرا می تواند برای بررسی بینایی در کودکان و بزرگسالانی که قادر به خواندن نمودارهای چشمی نیستند استفاده شود.

نوار عصب و عضله چشم چه چیزی را تشخیص می دهد؟

نوار عصب و عضله چشم  زمان لازم برای حرکت یک محرک بینایی از چشم را اندازه گیری می کند. این می تواند به پزشک ایده دهد که آیا مسیرهای عصبی غیر طبیعی هستند یا خیر ؟ به عنوان مثال، در بیماری ام اس، لایه عایق اطراف سلول های عصبی در مغز و نخاع می تواند تحت تأثیر قرار گیرد. این به این معنی است که زمان بیشتری طول می کشد تا سیگنال های الکتریکی از چشم ها هدایت شوند و منجر به وجود نوار عصب چشم غیر طبیعی شود . یک نوار عصب و عضله چشم طبیعی می تواند در حذف ضایعه عصب بینایی در امتداد مسیرهای آن در قسمت قدامی مغز نسبتاً حساس باشد.

طریقه گرفتن نوار عصب و عضله چشم؟

نوار عصب و عضله چشم شامل الکترودهایی است که روی قسمت‌های خاصی از پوست سر شما قرار می‌گیرند تا یک محرک بصری را مشاهده کنند . معمولاً یک الگوی شطرنجی چشمک زن می باشد.  الکترودهای روی پوست سر شما سیگنال‌های الکتریکی  را هنگام حرکت بین سلول‌های مغز اندازه‌گیری می‌کنند. همانطور که الگوی بصری چشمک می زند، مسیر بینایی شما به محرک پاسخ می دهد و آن را تفسیر می کند و  الکترودها فعالیت الکتریکی را در مغز شما ثبت می کنند. ارائه دهندگان تست های نوار عصب چشم  را در پس زمینه الکتروانسفالوگرام (EEG) انجام می دهند.

دستگاه نوار عصب و عضله چشم سیگنال های EEG میانگین محرک های بصری متعدد را محاسبه می کند تا بتواند عملکرد مسیر بینایی شما را ارزیابی کند و  پاسخ الکتریکی به تحریک بصری را ثبت می کند. مغز شما (قشر بینایی) دارای شکل موج های خاصی است که در زمان های بسیار خاص در پاسخ به یک محرک بینایی رخ می دهد. سپس یک پزشک متخصص  الگوهای امواج را تفسیر می‌کند و به دنبال فعالیت غیرعادی می‌گردد، که می‌تواند به مسائل مختلفی در مسیر بینایی شما اشاره کند.

چگونه برای گرفتن نوار عصب و عضله چشم آماده شویم؟

تکنسین نوار عصب و عضله چشم باید شما را در مورد آنچه که باید در طول آزمایش انتظار داشته باشید و آنچه قبل از آن باید انجام دهید، مطلع سازد. از پرسیدن سوال یا ابراز نگرانی خود دریغ نکنید. حتما دستورالعمل های آماده سازی آنها را دنبال کنید و در مورد نحوه آماده شدن برای تست نوار عصب چشم آماده شوید. این بستگی به مکانی دارد که می خواهید آزمایش را انجام دهید. برخی از کارهایی که ممکن است لازم باشد انجام دهید عبارتند از:

 از شب قبل موهای خود را تمییز بشویید و هیچ گونه مواد شیمیایی شامل لوسیون مو،اسپری، روغن یا ژل مو استفاده نکنید . این محصولات می توانند در عملکرد الکترودها اختلال ایجاد کنند.

اطمینان حاصل کنید که شب قبل به اندازه کافی بخوابید.

اگر از عینک استفاده می‌کنید، حتماً آن را همراه خود برای آزمایش بیاورید.

معمولاً می توانید یک وعده غذایی معمولی بخورید و داروهای معمول خود را قبل از آزمایش مصرف کنید. با این حال باید از مصرف هر گونه دارویی که ممکن است باعث خواب آلودگی شما شود اجتناب شود.

به موقع حاضر شوید و سعی کنید قبل از تست استراحت کنیددر روز آزمایش، همچنین باید به تکنسین اطلاع دهید که آیا بیماری های چشمی مانند آب مروارید یا گلوکوم دارید، زیرا این امر می تواند بر روی آزمایش تأثیر بگذارد و باید توسط پزشک در سوابق شما ذکر شود.

در طول تست نوار عصب و عضله چشم چه اتفاقی می افتد؟

انجام تست نوار عصب و عضله چشم بسیار ایمن و غیر تهاجمی است. ابتدا تعدادی سیم به بالای سر شما چسبانده می شود تا امواج مغزی را تشخیص دهد. یک تکنسین به شما دستورالعمل های بیشتری در مورد آنچه که در طول آزمایش انجام دهید ارائه می دهد. به طور معمول، هر چشم به طور جداگانه آزمایش می شود. بسیار مهم است که با تکنسینی که آزمایش را انجام می دهد همکاری کنید و بتوانید بینایی خود را در یک نقطه خاص ثابت کنید.

از شما خواسته می شود که به صفحه ای شبیه به صفحه تلویزیون با الگوهای بصری مختلف نگاه کنید. قرائت ها از طریق سیم های بالای سر شما ثبت می شود. پس از تست، چسب و سیم ها از سر شما جدا می شود. پزشک ممکن است نتایج آزمایش را پس از تجزیه و تحلیل با شما در میان بگذارد. معمولا این روش حدود 45 دقیقه طول می کشد.

عوامل موثر برتست نوار عصب و عضله چشم

سلول‌های درون بخشی از مغز که با بینایی درگیر هستند، بیشترین حساسیت را نسبت به حرکت در میدان دید مرکزی دارند. اگر دید ضعیفی دارید، به نظر نمی‌رسد که تأثیر چندانی بر روی نتیجه تست عصب چشم داشته باشد و تکنسین می تواند از الگوهای شطرنجی بزرگ‌تری استفاده کند. جنسیت، سن و اندازه مردمک های شما عوامل دیگری هستند که می توانند بر تست نوار عصب و عضله چشم تأثیر بگذارند. اگر داروهایی مصرف کرده‌اید که باعث خواب‌آلودگی شما می‌شود یا تحت تأثیر داروهای بی‌هوشی قرار گرفته‌اید، تست عصب چشم شما نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

مزایای تست نوار عصب و عضله چشم

تست نوار عصب و عضله چشمی  یک تست استاندارد و قابل تکرار برای عملکرد عصب بینایی است در مقایسه با تصویربرداری مغناطیسی (MRI) در تشخیص ضایعات موثر بر مسیر بینایی و کیاسمای بینایی (محدوده‌ای در مسیر بینایی که عصب های بینایی از آن عبور می‌کنند) حساس‌تر و دقیق‌تر است. معمولاً در مقایسه با سایر آزمایشات مانند MRI هزینه کمتری دارد و اگر نتایج تست نوار عصب و عضله چشمی منفی باشد، نشان دهنده برطرف شدن هر مشکل یا ضایعه‌ی بینایی است.

عوارض جانبی تست نوار عصب و عضله چشم

این روش به ندرت عوارض جانبی دارد. تست نوار عصب و عضله چشم یک روش بدون درد است و به غیر از تحریک پوستی جزئی ممکن از الکترودها، اغلب هیچ عارضه ای وجود ندارد. اگر مشکلاتی مانند صرع دارید، محرک‌های بینایی که در معرض آن قرار می‌گیرید بعید است که فعالیت تشنج را تحریک کند. با این حال، قبل از انجام نوار عب و عضله چشم باید به پزشک و تکنسین خود توجه کنید. پس از انجام تست نوار عصب چشم ، بیماران به طور معمول در همان روز به خانه باز می گردند. اگر بعد از عمل احساس خوبی دارید، باید بتوانید با خیال راحت به خانه بروید.

هزینه نوار چشم؟ هزینه تست vep

انجام معاینات الکترودیاگنوز EMG) و NCS (    شامل گرفتن شرح حال، انجام معاینات بالینی؛ انجام الکتردیاگنوز و کلیه خدمات مرتبط با آن از جمله موج F و H، ارائه تشخیص و تهیه گزارش برای یک اندام مبلغ 340 هزار تومان می باشد.

انجام معاینات الکترودیاگنوز EMG) و NCS (    شامل گرفتن شرح حال، انجام معاینات بالینی؛ انجام الکتردیاگنوز و کلیه خدمات مرتبط با آن از جمله موج F و H، ارائه تشخیص و تهیه گزارش برای دو اندام مبلغ 420 هزار تومان می باشد.

انجام معاینات الکترودیاگنوز EMG) و NCS (    شامل گرفتن شرح حال، انجام معاینات بالینی؛ انجام الکتردیاگنوز و کلیه خدمات مرتبط با آن از جمله موج F و H، ارائه تشخیص و تهیه گزارش برای سه اندام مبلغ 490 هزار تومان می باشد.

انجام معاینات الکترودیاگنوز EMG) و NCS (    شامل گرفتن شرح حال، انجام معاینات بالینی؛ انجام الکتردیاگنوز و کلیه خدمات مرتبط با آن از جمله موج F و H، ارائه تشخیص و تهیه گزارش برای چهار اندام مبلغ 580 هزار تومان می باشد.

تفسیر نوار عصب چشم

نوار عصب و عضله چشم به یکپارچگی مسیر بینایی از جمله چشم، عصب بینایی، کیاسم بینایی، دستگاه بینایی، تابش بینایی و قشر مغز بستگی دارد. انجمن بین المللی استاندارد برای الکتروفیزیولوژی بالینی پروتکل های بینایی (ISCEV) مسیر بینایی قدامی را ارزیابی می کند.  برای اختلالات مسیر بینایی خلفی، پروتکل های چند کاناله توسعه یافته مورد نیاز است. مواردی که در انجام تست نوار عصب و عضله چشم غیرطبیعی می باشد عبارتند از :

نوریت اپتیک – این می تواند به دلیل آسیب عصب بینایی به دلایل مختلفی باشد، از جمله: انسداد جریان خون عصب، کمبودهای تغذیه ای یا سموم. از آنجایی که عصب آسیب دیده است، سیگنال های الکتریکی به درستی هدایت نمی شوند. به عنوان مثال می توان به دیابت در مراحل پیشرفته که می تواند با آسیب به رگ های خونی و اعصاب تامین کننده چشم همراه باشد، یا آمبلیوپی سمی که وضعیتی از چشم است که با کاهش بینایی همراه است، به دلیل واکنش سمی در بخشی از عصب بینایی همراه است.

تومورها یا ضایعاتی که عصب بینایی را فشرده می کنند – اگر عصب بینایی فشرده شود، مسیر هدایت تحت تاثیر قرار می گیرد و یک نوار عصب غیر طبیعی دیده می شود.

گلوکوم – بیمارانی که از گلوکوم رنج می برند فشار داخل چشمی (یعنی فشار داخل چشم) افزایش یافته است. این می تواند منجر به آسیب به عصب بینایی شود که منجر به نوار عصب و عضله چشم طولانی مدت شود.

. فشار خون چشمی (فشار بالا) – این به هر موقعیتی اشاره دارد که در آن فشار در چشم بالاتر از حد طبیعی باشد. هیچ نشانه ای از گلوکوم وجود ندارد، اما بیماران ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آب سیاه در آینده باشند.

عکس عصب چشم سالم؟

از عجیب‌ترین و پیچیده‌ترین نظام‌های بیولوژیکی در بدن انسان ساختار فیزیولوژی عصب چشم است. عصب چشم تشکیل‌دهنده بخش اصلی بینایی ماست و مجموعه‌ای از ارگان‌ها و نورون‌ها با یک هماهنگی بی‌نهایت با یکدیگر کار می‌کنند. شبکیه چشم، یک لایه نورانی حساس در عقب چشم، اولین مرحله از پردازش تصاویر است.

در اینجا، سلول‌های نوری مثل سلول‌های ضایعه‌پذیر (Cones) که برای دید رنگی و سلول‌های بازپذیر (Rods) که در شرایط نوری کم فعالند، نور را به امواج الکتریکی تبدیل می‌کنند. اما وظیفه اصلی نوار عصب چشم، انتقال این امواج الکتریکی به مغز می‌باشد. این نوارها به عنوان الکترودهایی که بر روی سطح چشم نصب می گردد، تغییرات الکتریکی در نورون‌های شبکیه را ثبت می‌کنند. از این طریق، اطلاعات بصری به فعالیت‌های الکتریکی تبدیل شده و به مراکز بینایی در مغز منتقل می‌شوند تا تجربه بصری در دیدگاه ما ایجاد گردد. این ساختار فوق‌العاده فیزیولوژیکی نشان‌دهنده هماهنگی بین نورون‌ها و ارگان‌های چشم است و نقش بنیادی در حفظ و بهبود ارتباط ما با محیط اطراف را فراهم می کند.

خشکی عصب چشم؟

بیماری خشکی چشم یک بیماری شایع است که زمانی رخ می‌دهد که اشک‌های شما قادر به روانکاری کافی برای چشم‌های شما نیستند. اشک می تواند به دلایل زیادی ناکافی و ناپایدار باشد. برای مثال، اگر اشک کافی تولید نکنید یا اشک بی کیفیت تولید کنید، ممکن است خشکی چشم رخ دهد. این ناپایداری اشک منجر به التهاب و آسیب سطح چشم می شود.

اگر چشم‌هایتان خشک است، ممکن است چشم‌هایتان دچار سوزش شود. ممکن است در شرایط خاصی مانند هواپیما، اتاقی با تهویه مطبوع، دوچرخه سواری یا پس از چند ساعت نگاه کردن به صفحه کامپیوتر، خشکی چشم را تجربه کنید. درمان های خشکی چشم ممکن است شما را راحت تر کند. این درمان ها می تواند شامل تغییر سبک زندگی و قطره چشم باشد.

علائم و نشانه‌هایی که معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

احساس سوزش، خراش در چشمان شما

 مخاط رشته ای در داخل یا اطراف چشم شما

حساسیت به نور

 قرمزی چشم

 احساس وجود چیزی در چشمان شما

مشکل در استفاده از لنزهای تماسی

 مشکل در رانندگی در شب

 آبریزش چشم، که پاسخ بدن به تحریک خشکی چشم است تاری دید یا خستگی چشم

علت خشکی عصب چشم

خشکی چشم به دلایل مختلفی ایجاد می شود که لایه اشکی سالم را مختل می کند. لایه اشکی شما دارای سه لایه است: روغن های چرب، مایع آبی و مخاط. این ترکیب معمولا سطح چشم شما را روان، صاف و شفاف نگه می دارد. مشکلات مربوط به هر یک از این لایه ها می تواند باعث خشکی چشم شود. دلایل اختلال عملکرد لایه اشک بسیار زیاد است، از جمله تغییرات هورمونی، بیماری خود ایمنی، غدد ملتهب پلک یا بیماری آلرژیک چشم. برای برخی افراد، علت خشکی چشم کاهش تولید اشک یا افزایش تبخیر اشک است.

غدد اشک آور و مجاری اشک غدد اشکی که در بالای هر کره چشم قرار دارند، به نام غدد اشکی، به طور مداوم مایع اشکی را تامین می کنند که هر بار که پلک های خود را پلک می زنید، از سطح چشم پاک می شود. مایع اضافی از طریق مجاری اشکی به داخل بینی تخلیه می شود.

نوار عصب چشم نرمال؟

تست نوار عصب و عضله چشم انواع مختلفی دارد:

 Pattern Reversal VEP : معمولاً برای بیمارانی استفاده می شود که دید مرکزی خوبی دارند و توانایی تثبیت را دارند و  از میدان دید مرکزی 15 درجه استفاده می کند. این یک تست تک چشمی است که یک الگوی شطرنجی سیاه/سفید را ارائه می دهد. مطابق با نام خود، این پروتکل معکوس یا متناوب با نرخ 2 معکوس در ثانیه انجام می شود.

این شامل اندازه های مختلف است، معمولاً 1 و 0.25 درجه. بیماران نرمال (20/20 یا 6/6) دامنه بزرگ و زمان پاسخ سریع به خانه های کوچکتر دارند، در حالی که بیماران با بینایی پایین تر دامنه های بالاتر و تاخیرهای سریع تری را در اندازه بزرگتر بررسی می کنند. این آزمون دارای کمترین درجه تغییرپذیری می باشد، هم از نظر زمان بندی و هم در شکل موج.

 Onset/Offset VEP  : این تست برای بیمارانی که شدت بینایی آنها در محدوده 20/200 تا 20/400 (6/60-6/120) است نیز مناسب است.

 Flash VEP : این روش از الگوی شطرنجی سیاه و سفید نیز استفاده می کند، به جز اینکه بر خلاف الگوی معکوس، بین صفحه شطرنجی و صفحه خاکستری متناوب می شود. یک ملاحظات فنی انجام می گیرد، مانیتوری که این محرک را ارائه می‌کند، در حالی که بین صفحه شطرنجی و صفحه خاکستری سوئیچ می‌شود، روشنایی ثابتی دارد.

تصاویری از نوار عصب و عضله چشم نرمال

مراکز نوار چشم در تهران؟

نوار عصب و عضله چشم ویستان بهترین مرکز نوار عصب و عضله چشم در تهران با ارائه خدمات نوار عصب و عضله با بالاترین کیفیت و کمترین قیمت در خدمت شماست. متخصصان مرکز نوار عصب و عضله ویستان دکتر شهربانو کاظمی، دکتر شبنم رفیع زاده و دکتر مهسا موسوی همواره تلاش می کنند برای تشخیص و درمان بیماری های عصبی عضلانی به هموطنان عزیز کمک کنند. شما همچنین میتوانید به دیگر مراکز تست نوار عصب چشم از جمله بیمارستان چشم پزشکی نور و بیمارستان چشم پزشکی نگاه مراجعه کنید.

سخن پایانی

تست نوار عصب و عضله چشم یک آزمایش پراهمیتی است که در تشخیص مشکلات عصب بینایی و ضایعات در قسمت قدامی مسیر بینایی، قبل از ادغام اعصاب بینایی بسیار خوب است. با این حال، این یک آزمایش غیر اختصاصی است و برای تعیین دقیق مشکل زمینه ای در هر بیمار، شرح حال و معاینه خوب نیز بسیار مهم است.