نوار عصب چشم | کاربرد، روش و تفسیر آن در تشخیص 5 بیماری عصب بینایی

آخرین تاریخ آپدیت 2024-01-30 توسط مریم فرجی

نوار عصب چشم vep چیست؟ نوار عصب چشم یا پتانسیل برانگیخته چشم (VEP) یک تست الکتروفیزیولوژی است که در آن پاسخ سیستم بینایی به تحریک های چشمی مانند الگوهای شطرنجی متناوب روی صفحه کامپیوتر ثبت و تحلیل می شود. این تست به پزشک کمک میکند تا بتواند بیماریهای مختلف مغز و اعصاب را تشخیص دهد.

هدف از این مقاله بررسی روش انجام، نتایج و کاربردهای نوار عصب چشم در تشخیص و درمان بیماران با اختلالات عصب بینایی است. در این راستا، به عنوان یک نمونه، مرکز نوار عصب ویستان را معرفی خواهیم کرد که یک مرکز فوق تخصصی در زمینه انجام نوار عصب چشم و سایر آزمایشات الکتروفیزولوژی است.

نوار عصب چشم چه چیزی را نشان می دهد

نوار عصب چشم یک تست الکتروفیزیولوژی است که پاسخ سیستم بینایی شما به تحریک های چشمی را ثبت و تحلیل می کند. این تست می تواند به پزشک کمک کند تا عملکرد عصب بینایی و قشر پشت سری شما را بررسی کند و بتواند بیماری های مختلف مغز و اعصاب را تشخیص دهد. برخی از بیماری های قابل تشخیص با نوار عصب چشم عبارتند از:

اسکلروز چندگانه (MS)

این بیماری باعث آسیب به لایه محافظ (غلاف میلین) اطراف سلول های عصبی در مغز و ستون فقرات می شود که باعث کند شدن یا قطع شدن انتقال سیگنال های عصبی می شود. نوار عصب چشم میتواند نشان دهد که آیا عصب بینایی شما دچار التهاب گذرا (نورآپاتی) شده است یا خیر.

آتروفی عصب چشم

این بیماری باعث ضعف و کاهش قطر عصب چشم می شود که منجر به کاهش بینایی و دید رنگها می شود. نوار عصب چشم می تواند نشان دهد که آتروفی عصب چشم به صورت خودبودار (primary) است یا ناشی از ضایعات دستگاه عصب (secondary) است.

تومورهای قسمت جلوی مغز

این بخش شامل هپوفیز، هپوتالاموس، غده پینئال و سایر بافت های همجوار است. تومورهای این قسمت ممکن است فشار به عصب بینایی وارد کنند و باعث کاهش بینایی، دید دوگانه، دید تار و دید حلقوی شوند. نوار عصب چشم می تواند در تشخيص و پيگيری درمان تومورهای قسمت جلويی مغز كاربردي باشد.

آمبليوپی يا تنبلی چشم

اين حالت يكی از شايع ترين اختلالات بينائی در كودكان است كه در آن يک يا هر دو چشم به درستي توسعه نمی يابند و بينایی ضعيف می شوند. نوار عصب چشم می تواند در تشخيص آمبليوپی و ارزيابی درمان آن مفيد باشد.

نوار عصب چشم چگونه انجام میشود

برای انجام نوار عصب چشم، شما باید به یک مرکز فوق تخصصی مغز و اعصاب مراجعه کنید. پیشنهاد ما مرکز نوار عصب چشم دکتر رفیع زاده در تهران است. در آنجا، پزشک چند الکترود را به پوست سر شما متصل می کند. این الکترودها قادر هستند فعالیت الکتریکی در سطح سر شما را ثبت و ضبط کنند.

سپس، شما باید به صفحه کامپیوتر نگاه کنید که الگوهای شطرنجی سفید و سیاه را با فرکانس های مختلف نشان می دهد. این الگوها باعث تحریک سلول های عصبی در شبکیه چشم و عصب بینایی شما می شوند و سپس سیگنال های الکتریکی را به قشر پشت سری مغز منتقل می کنند. پزشک با استفاده از یک دستگاه الکتروانسفالوگراف (EEG)، پاسخ های عصبی شما را روی یک مانیتور مشاهده و ضبط می کند.

انجام نوار عصب چشم حدود ۴۵ دقیقه زمان می برد و دردناک یا خطرناک نیست. شما فقط باید در حین تست آرام باشید و به صفحه کامپيوتر خیره شوید. پس از اتمام تست، الکترود ها جدا شده و پزشک نتایج را با شما مطالعه و تفسیر می كند.

نتایج نوار عصب چشم معمولاً با استفاده از دو پارامتر اصلی، يعنی لاتانس (زمانی كه طول می كشد تحريک از چشم به قشر بصری برسد) و اَمپليتيود (قدرت سيگنالی كه به قشر بصری می رسد)، ارزيابی می شوند. اگر این پارامترها از حدود طبیعی خارج باشند، ممکن است نشانه ای از بیماری یا آسیب عصب بینایی باشند.

تفسیر تست vep

همانطور که گفتیم، تست VEP یک تست الکتروفیزیولوژی است که در آن پاسخ مسیر بینایی شما به الگوهای نورانی روی صفحه کامپیوتر اندازه گیری می شود.

برای تفسیر نتایج تست VEP، پزشک به دو پارامتر اصلی توجه می کند:

• زمان رسیدن سیگنال به قشر پشت سر (latency)
• شکل و اندازه پاسخ (amplitude).

هر دو پارامتر بستگی به عوامل مختلفی دارند، مانند جنس، سن، نژاد، فعال بودن چشم، نورپذیری چشم و نحوه اجرای تست. به طور کلی، زمان رسیدن سیگنال به قشر پشت سر در حالت طبیعی حدود ۱۰۰ میلی ثانيه است و هرگز بيش از ۱۲۰ ميلی ثانيه نيست.

شکل و اندازه پاسخ نيز در حالت طبيعی يک قله خاص دارد كه P100 نام دارد و حدود ۵-۱۰ ميكروولت است. هرگونه اختلاف با حالات طبيعی می تواند نشان دهنده يك اختلال در مسير بينايی باشد.

برخی از بیماری هایی که با تست VEP قابل تشخیص هستند، عبارتند از:

التهاب عصب بینایی

وقتی عصب چشم آسیب می بیند و باعث می شود بینایی شما کاهش یابد. این حالت ممکن است دردناک باشد و به دلایل مختلف از جمله عفونت، ضربه، سرطان یا اماس رخ دهد. تست VEP می تواند نشان دهد که آیا عصب بینایی شما دچار التهاب گذرا (نورآپاتی) شده است یا خیر؟

آتروفی عصب چشم

وقتی عصب چشم ضعف و کاهش قطر می یابد و باعث می شود بینایی و دید رنگ ها شما کاهش یابد. تست VEP می تواند نشان دهد که آتروفی عصب چشم به صورت خودبودار (primary) است یا ناشی از ضایعات دستگاه عصب (secondary) است.

تومورهای قسمت جلوی مغز

وقتی يک توده غيرطبيعی از بافت در عصب بينايی يا نزديک آن رشد كند و باعث فشار و آسيب به عصب شود. این حالت ممکن است باعث کاهش بینایی، دید دوگانه، دید تار و دید حلقوی شود. تست VEP می تواند در تشخيص و پيگيری درمان تومورهای قسمت جلويی مغز كاربردی باشد.

آمبليوپی يا تنبلی چشم

وقتی چشم شما به درستی توسعه نمی يابد و باعث می شود بينایی شما ضعيف شود. این حالت معمولاً در کودکان رخ می دهد و به دلایل مختلف از جمله خط فوقانی، آستیگمات، دوبینی یا تورم پلک رخ می دهد. تست VEP می تواند در تشخيص آمبليوپی و ارزيابی درمان آن مفيد باشد.

هزینه نوار چشم سال 1402

به طور کلی هزینه نوار عصب چشم سال 1402 بستگی به عوامل مختلفی دارد. بنابراین نمی توان به طور دقیق یک قیمت مشخص برای آن اعلام نمود. از عوامل موثر در هزینه نوار عصب چشم سال 1402 عبارتند از:

• نوع تحریک
• تعداد الکترودها
• نحوه اجرای تست
• نوع دستگاه
• محل انجام تست و بیمه سلامت شما

به طور کلی، هزینه نوار چشم در سال ۱۴۰۲ در بازار آزاد حدود ۵۰۰ هزار تومان است. اما در مرکز درمانی ویستان می توانید با استفاده از خدمات بیمه ای که دارید، هزینه ای بسیار مناسبتر پرداخت کنید.

چه زمانی از تست نوار عصب بینایی چشم استفاده می‌شود؟

زمانی که شما در سیستم بینایی خود تغییراتی را احساس می کنید و این تغییرات ناشی از مشکلات عصبی باشد، پزشک انجام تست نوار عصب چشم را تجویز می کند. برخی از علائم و بیماری های قابل تشخیص با نوار عصب بینایی عبارتند از:

• کاهش قدرت بینایی
• آتروفی عصب چشم
• تومور های قسمت جلویی مغز
• آمبليوپی يا تنبلی چشم

نحوه آماده شدن بیمار برای انجام نوار عصب چشم

برای انجام نوار عصب چشم، بیمار باید به چند نکته توجه کند تا نتیجه دقیقتر و قابل اعتمادتر باشد. این نکات عبارتند از:

شستشوی مو و پوست سر

بیمار باید شب قبل از آزمایش مو و پوست سر خود را با آب و صابون شسته و خشک کند. از استفاده از هرگونه محصول شیمیایی مانند روغن مو، اسپری، ژل، لوسیون و … خودداری کند. زیرا این محصولات ممکن است باعث اختلال در الکترودهایی شوند که به پوست سر وصل میشوند.

خواب کافی

بیمار باید شب قبل از آزمایش خواب کافی داشته باشد. خستگی و خواب آلودگی ممکن است باعث تغییر در فعالیت الکتریکی مغز و پاسخ به تحریک های چشمی شود.

همراه داشتن عینک

اگر بیمار عینک دارد، باید عینک خود را همراه داشته باشد و هنگام تست آن را بزند. عینک به دید صحیح بیمار کمک می کند و تأثیر منفی روی نتایج ندارد.

غذا و دارو

بیمار می تواند قبل از آزمایش به صورت عادی غذا بخورد و داروهای خود را مصرف کند. البته بعضی داروها مانند ضد تشنج، ضد اضطراب، ضد افسردگی، ضد حساسیت و … ممکن است تأثیر منفی روی فعالیت الکتریکی مغز داشته باشند. لذا قبل از تست باید با پزشک مشورت کرده و در صورت لزوم داروهای خود را قطع یا تغییر داده باشید.

حفظ آرامش

بیمار باید در حین تست آرام باشد و به صفحه کامپيوتر خیره شود. هرگونه حرکت، صحبت کردن، چشیدن، فکر کردن و … ممکن است باعث تغییر در فعاليت الکتریکی مغز و پاسخ به تحریک های چشمی شود.

عارضه های چشمی

اگر بیمار مبتلا به عارضه های چشمی مانند آب مروارید، آب سیاه، خشکی چشم و … است باید به پزشک اطلاع دهد. زیرا این عارضه ها ممکن است نتیجه تست را تحت تأثیر قرار دهند.

عوارض جانبی نوار عصب بینایی چشم

عوارض جانبی نوار عصب چشم معمولاً بسیار کم است. نوار عصب بینایی چشم یک تست بدون درد است و به غیر از خراشیدگی های کوچک احتمالی ناشی از الکترودها هیچگونه عوارض دیگری ندارد.

اگر شما از بیماری خاصی مانند صرع رنج می برید، محرک های بینایی که در طول آزمایش در برابر آنها قرار می گیرید ممکن است باعث ایجاد تشنج در شما شوند. قبل از تست باید با پزشک مشورت کرده و در صورت لزوم داروهای خود را قطع یا تغییر داده باشید.

ضعیف شدن عصب چشم

ضعیف شدن عصب چشم یک حالت است که در آن عصب چشم کاهش قطر و عملکرد می یابد و باعث می شود بینایی و دید رنگها شما کاهش یابد. این حالت ممکن است به صورت خودبودار (primary) باشد که ناشی از آسیب مستقیم به عصب چشم است یا ناشی از ضایعات دستگاه عصب (secondary) باشد که ناشی از بیماری های مختلف مانند التهاب عصب بینایی، تومورهای قسمت جلوی مغز، سکته مغزی، دیابت، فشار خون بالا و … است.

راه درمان ضعیف شدن عصب چشم بستگی به علت و شدت آن دارد. در برخی موارد، درمان علت اصلی مثل عفونت، سرطان یا فشار خون بالا میتواند باعث بهبود عصب چشم شود.

در برخی موارد دیگر، درمان های تقویت کننده عصب چشم مثل داروهای ضد التهاب، تزریقات استروئید، جراحی تخلیه فضای جمجمه، تراپی لیزر چشم و … مورد نظر قرار می گیرند.

همچنین، رعایت رژیم غذایی سالم، استفاده از عینک یا لنز مناسب، پرهیز از سطوح روشن و تحریک کننده چشم و انجام ورزش های تقویت کننده عضلات چشم نظیر حرکات چشم، فوکوس کردن بر روی نقطه ای خاص و … نقش مهمی در حفظ سلامت و قوت عصب چشم دارند.

داروی گیاهی برای تقویت عصب چشم

به طور کلی، گیاهانی که حاوی آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی مفید برای سلامت چشم هستند، می توانند در تقویت عصب چشم نقش داشته باشند. برخی از این گیاهان عبارتند از:

آویشن: برگ خشک آویشن را همراه با غذا مصرف کنید. این گیاه در تقویت عصب چشم و جلوگیری از خستگی چشم مفید است.

شوک: شوک را به صورت سالاد یا دمنوش مصرف کنید. این گیاه باعث برطرف شدن تیرگی و ضعف چشم می شود.

قرهقات: دمنوش قرهقات را هر روز بخورید. این دمنوش علاوه بر تقویت بینایی و سلامت شبکیه چشم، باعث کاهش قند، فشارخون و چربی خون نیز می شود.

سبزیجات رنگین: سبزیجات رنگین مانند هویج، کلم بروکلی، اسفناج و … را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این سبزیجات حاوی لوتئین و زئاگزانتین هستند که دو آنتیاکسیدان قوی برای محافظت از چشم در برابر آسیب های نور خورشید و پیر شدن هستند.

البته بهتر است قبل از استفاده از هر گونه دارو یا مکمل گیاهی، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین به عادات سالم برای حفظ سلامت چشم توجه کنید. مثلاً:

• از نور مناسب برای خواندن و کار با صفحه نمایش استفاده کنید.
• هر ۲۰ دقیقه به مدت ۲۰ ثانیه به فاصله ۲۰ فوت (حدود ۶ متر) فاصله بگیرید و به جای دور نگاه کنید.
• در فضای باز فعال باشید و به نور طبیعی خورشید قرار بگیرید.
• از عینک آفتابی مناسب استفاده کنید.
• از استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی پرهیز کنید.
• به صورت منظم به پزشک چشم مراجعه کنید.

نوار چشم کودکان

برای انجام نوار عصب چشم الکترودهای کوچکی روی پوست سر کودک قرار داده می شوند و چشمان کودک را با الگوهای شطرنجی روشن و خاموش شده تحریک می کنند. سپس پاسخ های الکتریکی که در قشر پشت سری مغز تولید می شوند، ثبت و ضبط می شوند.

این آزمایش برای کودکان مناسب است چون:

• دردناک نیست و فقط نورهای روشن و خاموش شده را نشان می دهد.
• ساده و سریع است و حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد.
• نیاز به همکاری فعال کودک ندارد و فقط کافی است کودک به صفحه نگاه کند.
• قابل اعتماد و دقیق است و تأثیرات جانبی خاصی ندارد.

برخی از دلایل انجام نوار عصب چشم برای کودکان عبارتند از:

• تشخیص بروز زود هنگام بعضی از بیماریهای عصب چشم مانند آتروفی عصب چشم، التهاب عصب چشم، تحلل بافت عصب چشم، تومور عصب چشم و …
• تشخیص بروز زود هنگام بعضی از بیماری های عصب مغز مانند اسکلروز چندگانه (MS)، تومور مغز، سکته مغز، آسپرژر، اوتيسم، ديسلكسی، هيپراكتيويتی و .. .
• تعيين سطح بينایی كودكان

مراکز نوار عصب چشم با بیمه

اگر به دنبال یک مرکز نوار عصب چشم با بیمه هستید، با ما همراه باشید تا بهترین مرکز نوار عصب در تهران را به شما معرفی کنیم که بتوانید با استفاده از خدمات آنها از هزینه مناسبی نیز بهره مند شوید.

مرکز نوار عصب ویستان

مرکز نوار عصب ویستان یکی از معتبرترین و پیشرفته ترین مراکز فوق تخصصی در زمینه انجام نوار عصب چشم و سایر آزمایشات الکتروفیزولوژی است. این مرکز دارای دستگاه های نوین و پیشرفته، کادر پزشکی و پاراکلینیکی مجرب و با تجربه، فضای آرام و راحت است. همچنین، این مرکز با بسیاری از بیمه های تکمیلی مانند آتیه سازان

 طرف قرارداد است و شما میتوانید با تخفیفات ویژه از خدمات آن بهره مند شوید.

 آدرس این مرکز در تهران: اتوبان اشرفی اصفهانی – بر بلوار مرزداران – بعد از خیابان رضایی نژاد و بهار- پلاک 184- ساختمان ایمان – طبقه همکف شرقی(پشت داروخانه دکتر ختمی)

تلفن تماس : 02144387785 _  02144927197 _ 02144220936

ساعات کاری : شنبه تا پنج شنبه 15 الی 21

مرکز نوار عصب دکتر رفیع زاده

دکتر شبنم رفیع زاده یکی از متخصصین باتجربه در زمینه نورولوژی و الکتروفيزيولوژی عصب عضلانی است. او دارای سابقه درخشان در تشخيص و درمان بيماری های عصبی و عضلانی با استفاده از نوار عصب و عضله (EMG)، نوار عصب (NCV)، نوار مغز (EEG)، نوار چشم (VEP) و سایر تست های الکتروفيزيولوژی است. او همچنین دارای گواهینامه فلوشيپ الكتروفيزيولوژی عصب عضلانی است.

آدرس این مرکز در تهران: یافت آباد، شهرک ولیعصر، خیابان برادران بهرامی(یاران)، روبروی بانک سپه، پلاک 232، مجتمع حکیم، طبقه همکف تلفن: 0216622070

سخن پایانی

در این مطلب از سایت دکتر رفیع زاده به بررسی نوار عصب چشم و نحوه انجام آن و علت تجویز آن توسط پزشک پرداختیم. اگر به دنبال یک مرکز تخصصی نوار عصب چشم در تهران هستید، پیشنهاد ما مرکز نوار عصب دکتر رفیع زاده است.

این مرکز تحت مدیریت دکتر شبنم رفیع زاده از متخصصین باتجربه در زمینه نورولوژی و الکتروفيزيولوژی عصب عضلانی است. امکانات و تجهیزات مدرن و پیشرفته در این مرکز باعث شده که نوار عصب چشم رفیع زاده به یکی از بهترین و معتبرترین مراکز نوار عصب و عضله تبدیل شود که درصد رضایت بالایی از بیماران را به خود اختصاص داده است.