بیماری پارکینسون چیست؟و معرفی دو پزشک متخصص مغزو اعصاب

آخرین تاریخ آپدیت 2024-04-25 توسط زینب مالزیری

بیماری پارکینسون نخستین بار توسط یک دانشمند بریتانیایی به نام جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد و بنابراین نام او را روی این بیماری گذاشتند. کارزارهای افزایش آگاهی دربارهٔ این بیماری عبارتند از روز جهانی پارکینسون (۱۱ آوریل، روز تولد جیمز پارکینسون) و استفاده از گل لالهٔ سرخ به عنوان نماد و سمبل این بیماری. افراد مبتلا به پارکینسون که آگاهی عمومی دربارهٔ این بیماری را افزایش داده‌اند عبارتند از محمدعلی کلی (بوکسور مشهور)، مایکل جی. فاکس (بازیگر)، دیویس فینی (دوچرخه‌سوار المپیک) و آلن آلدا (بازیگر).

پارکینسون یک بیماری نوروتولوژیکی مزمن است که تاثیر برعملکرد سیستم عصبی مرکزی دارد. این بیماری عمدتا باعث اختلال در حرکت و کنترل عضلات می شود.(CNS)
علائم پارکینسون چیست؟
ـ لرزش
ـ افتادگی عضلات
ـ رکود حرکتی
ـ مشکلات تعادل

علت پارکینسون چیست؟
علت اصلی پارکینسون هنوز به صورن کامل مشخص نشده است ، اما تحقیقات نشان داده اند که عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است در توسعه این بیماری نقش داسته باشند. در بیماران پارکینسون ، سلول های عصبی مرتبط با تولید یک ماده شیمیایی به نام دوپامین در مغز تخریب می شوند. این ماده شیمیایی مسئول انتقال سینگال های عصبی و کنترل حرکت است. هنگامی که سطح دوپامین کاهش می یابد، کنترل حرکتی مختل می شود و نشانه های پارکینسون ظاهر می شوند.

آیا پارکینسون ارثی است؟
بله، تحقیقات نشان می دهد که بیماری پارکینسون ارثی بوده و در برخی موارد به صورت خانوادگی منتقل می شود. اگر یکی از والدین یا خواهران یا برادران شما درگیر پارکینسون بوده باشد، ریسک شما برای ابتلا به این بیماری افزایش می یابد.

هرچند وجود این ژن ها در خانواده ، نهایتا به بروز بیمری نمی انجامد و محیط و عوامل دیگر نیز نقش مهمی در بروز پارکینسون ایفا می کنند. بررسی ها نشان داده است که عوامل محیطی مانند عوامل سمی، تماس با افت کش ها، عدم تعادل در سطح دوپامین و عوامل مرتبط با سبک زندگی نقش مهمی در بروز پارکینسون دارند.

عوارض بیماری پارکینسون
مشکلات تفکر
گاهی اوقات ممکن است ، افراد دچار مشکلات شناختی و مشکلات تفکر را تجربه کنند. این مشکلات معمولا در مراحل بعدی بیماری پارکینسون اتفاق می افتد. این دسته از مشکلات شناختی چندان به دارو پاسخگو نیستند

افسردگی و تغییرات عاطفی
در برخی از مواقع ممکن است، افراد در مراحل اولیه دچار افسردگی شوند. درمان افسردگی می تواند توانایی مقابله با سایر چالش های بیماری پارکینسون را آسان تر کند. تغییرات عاطفی دیگری از قبیل ترس، اضطراب یا از بین رفتن انگیزه را تجربه کنند

مشکلات بلع
زمانی که این بیماری پیشرفت می کند، در برخی از مواقع ممکن است، بلع بیمار دچار مشکل شود. بزاق به خاطر کند شدن بلع در دهان جمع می شود، و سبب به سرازیری آب دهان میشود

مشکلات جویدن و خوردن
زمانی که در مراحل آخر مراحل باشید، بیماری پارکینسون می تواند بر عضلات دهان تأثیر بگذارد، و جویدن را مشکل کند. هم چنین ممکن است، سبب خفگی و سوء تغذیه شود

اختلالات خواب
اکثر افرادی که به پارکینسون مبتلا می شوند، اغلب دارای مشکلات خواب هستند

زود هنگام و یا خوابیدن در طول روز
افرادی که اختلال عملکرد خواب با حرکت سریع چشم را تجربه می کنند، که همراه با انجام دادن فعالیت هایی در خواب است. مصرف داروها ممکن است، به رفع این مشکلات کمک کنند

مشکلات مثانه
این بیماری می تواند سبب ایجاد مشکلات مثانه مانند عدم توانایی در کنترل ادرار یا مشکل در ادرار کردن شود

یبوست
افرادی که دچار پارکینسون می شوند، ممکن است، دچار یبوست شوند. این مورد می تواند به خاطر کندتر شدن حرکات دستگاه گوارش شود

ممکن است، برخی از مواردی که در ادامه به آن اشاره می کنیم، را تجربه کنید
زمانی که افراد می ایستند، ممکن است، به خاطر افت ناگهانی فشار خون احساس سرگیجه و یا سبک سری را داشته باشند
در برخی از موارد ممکن است، در شناسایی بوها و یا تفاوت بین بوها دچار مشکل شوید
اکثر افرادی که دچار پارکینسون می شوند، انرژی خود را از دست می دهند، و یا خیلی زود احساس خستگی می کنند
گاهی اوقات ممکن است، برخی از مبتلایان به پارکینسون درد را تجربه کنند، چه در نواحی مشخصی از بدن و چه در کل بدنشان
برخی از افراد مبتلا به پارکینسون متوجه کاهش میل یا عملکرد جنسی خود می شوند

پیشگیری از بیماری پارکینسون
با توجه به این که علل ایجاد بیماری پارکینسون ناشناخته می باشد. انجام ورزش های روزانه به صورت منظم در صورتی که از نوع هوازی باشد، ممکن است، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش دهد. هم چنین افرادی که نوشیدنی های حاوی کافئین را می نوشند، در مقایسه با افرادی که این نوشیدنی ها را نمی نوشند، به این بیماری کمتر مبتلا می شوند. نوشیدن چای سبز نیز با کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون به همراه دارد

پارکینسونیسم عروقی

در پارکینسونیسم عروقی، علائم پارکینسون در ترکیب با حوادث عروقی (مانند سکته مغزی) حاضرند. آسیب‌دیدگی مسیرهای دوپامینرژیک هم در پارکینسونیسم عروقی دیده می‌شود و هم در پارکینسون نهان‌زاد، بنابراین ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند. تمایز این دو با معاینه دقیق بالینی، ارزیابی تاریخچه بیمار و تصویربرداری ممکن است.

سایر علل شناخته‌شده پارکینسونیسم عبارتند از عفونت و اختلال متابولیک. چندین بیماری زوال عصبی نیز ممکن است همراه با پارکینسونیسم ظاهر شوند و گاهی به آنها «پارکینسونیسم غیرمعمول» یا «پارکینسون پلاس» گفته می‌شود، از جمله آتروفی سیستم چندگانه، فلج فوق‌هسته‌ای پیشرونده، کورتیکوبازال دژنراسیون و دمانس لوی‌بادی. دمانس لوی‌بادی یک بیماری سینوکلئین‌پاتی دیگر است و شباهت‌های پاتولوژیک نزدیکی با پارکینسون دارد به‌خصوص با یکی از زیرمجموعه‌های پارکینسون یعنی زوال عقل پارکینسون. ارتباط میان پارکینسون و دمانس لوی‌بادی پیچیده‌است و هنوز به‌طور کامل فهمیده نشده. این دو بیماری ممکن است نمایانگر بخش‌هایی از یک زنجیره واحد باشند که مشخصات بالینی و پاتولوژیک متمایزکننده دارند، یا در نهایت اثبات شود که دو بیماری جداگانه هستند.

پاتوفیزیولوژی

مشخصه پاتولوژیک اصلی در بیماری پارکینسون، مرگ سلول‌های عقده‌های قاعده‌ای مغز است که تا ۷۰ درصد نورون‌های تولیدکننده دوپامین در توده سیاه مغز را تا پایان زندگی بیمار نابود می‌کند. در بیماری پارکینسون، آلفا-سینوکلئین دچار تاشدگی اشتباه می‌شوند و به دیگر آلفا-سینوکلئین‌ها چسبیده و کپه‌کپه می‌شوند. سلول‌های مغز قادر به حذف این کپه‌ها نیستند، بنابراین آلفا-سینوکلئین‌ها دچار سمیت سلولی شده و به سلول‌های مغز آسیب می‌زنند. این کپه‌های چسبیده به نورون‌ها را می‌توان زیر میکروسکوپ مشاهده کرد و به آنها جسم لویی گفته می‌شود. از دست رفتن نورون‌ها همراه است با مرگ آستروسیت‌ها (سلول‌های گلیال ستاره‌شکل در مغز) و افزایشی چشمگیر در تعداد میکروگلیا (نوع دیگری از سلول‌های گلیال) در توده سیاه مغز.روند پیشرفت بیماری پارکینسون در مغز را می‌توان با مرحله‌بندی براک توضیح داد. طبق این توضیح، پیشروی پارکینسون در بصل‌النخاع و پیاز بویایی آغاز می‌شود و پس از آن به توده سیاه و بقیه میان‌مغز/مغز جلویی می‌رسد. شروع علائم حرکتی پارکینسون وقتی اتفاق می‌افتد که بیماری به توده سیاه می‌رسد.

پنج مسیر عمده در مغز وجود دارند که سایر بخش‌های مغز را به عقده‌های قاعده‌ای متصل و فعالیت‌های مختلف را هدایت می‌کنند. هر پنج مسیر در بیماری پارکینسون متأثر می‌شوند و انسداد آنها می‌تواند علائم مختلف پارکینسون را توضیح بدهد زیرا این پنج مسیر در بخش عمده‌ای از کارکردهای مغز از جمله حرکت، توجه و یادگیری تأثیر دارند.

درمان بیماری پارکینسون
برای درمان بیماری پارکینسون راهکار مشخصی وجود ندارد، ولی برخی از داروها می توانند به صورت چشمگیری به کنترل علائم شما کمک کنند. پزشک معالج شما می تواند برای درمان این بیماری به شما توصیه کند، سبک زندگی خود را تغییر داده، و ورزش هوازی را به صورت مداوم انجام دهید.

مصرف داروها می تواند به شما در مدیریت مشکلات در راه رفتن، حرکت و لرزش کمک کند. این داروها دوپامین را افزایش می دهد، و یا جایگزین می کنند. افرادی که درگیر این بیماری می شوند، غلظت دوپامین مغزی کمی دارند. دوپامین به صورت مستقیم نمی تواند تزریق شود، زیرا نمی تواند وارد مغز شود. در برخی از موارد ممکن است، بعد از این درمان خود آغاز کردید، علائم به میزان قابل توجهی بهبود پیدا می کند. داروهایی که ممکن است، پزشک بعد از معاینه برای شما تجویز کند، شامل موارد زیر است

کاربی دوپا-لوودوپا به عنوان مؤثرترین داروی بیماری پارکینسون می باشد. این دارو به عنوان یک ماده شیمیایی طبیعی می باشد، که به مغز شما منتقل می شود، و در آن جا به دوپامین تبدیل می شود. لوودوپا با کاربی دوپا ترکیب شده است، که لوودوپا را از تبدیل سریع به دوپامین خارج از مغز شما محافظت می کند. این کار سبب کاهش عوارض جانبی مانند حالت تهوع می شود. عوارض جانبی مصرف این دارو می تواند شامل حالت تهوع یا احساس سبکی سر باشد
تزریق پیوسته ی کاربیدوپا لوودوپا که از کاربیدوپا و لوودوپا ساخته شده است. تجویز این دارو از طریق لوله تغذیه ای انجام می شود، که دارو را به صورت ژل به طور مستقیم به روده کوچک منتقل می کند. این بیماری مناسب برای آن دسته از بیمارانی می باشد، که بیماری پارکینسون پیشرفته تر است، که هنوز هم به کربیدوپا لوودوپا پاسخ می دهند، ولی در پاسخ آن ها نوسانات زیادی وجود دارد. این دارو که به صورت مداوم تزریق می شود، سطح خونی این دو دارو ثابت می ماند. جاگذاری لوله نیاز به یک عمل جراحی کوچک دارد
آگونیست های دوپامین برخلاف لوودوپا آگونیست های دوپامین به دوپامین تبدیل نمی شوند. در عوض آن ها اثرات دوپامین را در مغز تقلید می کنند. این دارو به اندازه ی لوودوپا در درمان علائم پارکینسون تأثیرگذار نیست، ولی با این حال دوام بیشتری دارند، و ممکن است، همراه با لوودوپا جهت متعادل کردن اثر خاموش و روشن شدن لودوپا مورد استفاده قرار گیرند. از عوارض این دارو می توان به توهم، خواب آلودگی و رفتارهای اجباری مانند بیش فعالی جنسی، قمار و غذا خوردن اشاره کرد
آنتی کولینرژیک ها جهت کنترل لرزش ناشی از بیماری پارکینسون تجویز می شوند. از عوارض جانبی این دارو می توان به اختلال در حافظه، گیجی، توهم، یبوست، خشکی دهان و ادرار مختل شده اشاره کرد
آمانتادین را به تنهایی تجویز می کنند، تا در کوتاه مدت علائم بیماری پارکینسون خفیف و در مراحل اولیه را تسکین دهند. از عوارض جانبی این دارو می توان به ایجاد لکه های بنفش بر روی پوست، تورم مچ پا یا توهم اشاره کرد

پیشگیری

گفته می‌شود که آنتی‌اکسیدان‌هایی از قبیل ویتامین ث و ویتامین ئی برای محافظت در مقابل پارکینسون مفید است اما نتایج تحقیقات در این زمینه ضدونقیض بوده و تاکنون اثر مثبت این مواد اثبات نشده‌است.نتایج تحقیقات درخصوص اثر چربی و اسیدهای چرب در پیشگیری از پارکینسون نیز ضدونقیض بوده‌است.نشانه‌های اولیه‌ای در دست است که استفاده از داروهای ضدالتهاب و داروهای مسدودکننده کانال کلسیم ممکن است از پارکینسون پیشگیری کنند.در یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۰ مشخص شد که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (به غیر از آسپیرین) همراه بوده‌است با کاهش حداقل ۱۵درصدی (در مصرف‌کنندگان منظم و درازمدت، درصد بالاتر) در موارد ابتلا به پارکینسون.

در چه مواردی باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید؟
زمانی که دچار این بیماری می شوید، سلول های عصبی (نورون ها) که در مغز وجود دارند، به مرور زمان تخریب می شوند، و از بین می روند. برخی از این علائم به خاطر از بین رفتن نورون هایی می باشد، که یک پیام رسان شیمیایی در مغز (دوپامین) تولید می کنند. زمانی که سطح دوپامین کاهش پیدا می کند، سبب می شود، تا باعث فعالیت غیرطبیعی مغز می شود، و علائم بیماری پارکینسون به وجود می آید

ژنتیک
پزشکان و متحققانی که در این زمینه در حال تحقیق و پژوهش می باشند، جهش های ژنتیکی خاصی را شناسایی کرده اند، که می تواند سبب ایجاد بیماری پارکینسون شود

محرک های محیطی
در صورت قرار گرفتن در برابر یک سری از سموم خاص و یا برخی عوامل محیطی ممکن است، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را در آینده افزایش دهد، ولی خطر آن نسبتاً کم است. زمانی که افراد به این بیماری دچار می شوند، در مغز مبتلایان به پارکینسون تغییرات بسیاری رخ می دهد

وجود اجسام لویی
اجسام لویی شامل مجموعه ای از مواد خاص درون سلول های مغزی نشانگرهای میکروسکوپی بیماری پارکینسون می باشند

دکتر شبنم رفیع زاده و دکتر مهسا موسوی دو پزشک متخصص عصب رفتارشناس است که در بررسی تاثیر بیماری پارکینسون بر روان شناخت و رفتار بیماران تخصص دارند. و از طریق ارزیابی کمی و کیفی شکل گیری اختلالات روان شناختی و رفتاری در بیماران پارکینسون ، به تشخیص و مدیریت عوارض ذهنی و رفتاری مرتبط با بیماری کمک می کنند. دکتر رفیع زاده و دکتر موسوی به شناخت بهتر علل مکانیسم های این عوارض می پردازند و راهکارهای مدیریتی مناسب را برای این بیماران تدوین می کنند

.